Mariusz Ausz; Szkoła rzemieślniczo-niedzielna w Opolu Lubelskim w latach 1835-1870.

Opis bibliograficzny: Szkoła rzemieślniczo-niedzielna w Opolu Lubelskim w latach 1835-1870, „Teka Komisji Historycznej PAN w Lublinie”, XI, T. II, Lublin 2005, s. 73-97.

Szkoły rzemieślniczo-niedzielne były oryginalnym osiągnięciem władz oświatowych Królestwa Polskiego, powstały one w związku z nową organizacją rzemiosła, tzn. wraz ze zniesieniem dawnych przywilejów cechowych i wprowadzeniem wolnej produkcji oraz sprzedaży wszystkich wyrobów w każdej miejscowości. W 1816 r. ukazało się zarządzenie namiestnika Józefa Zajączka, opracowane przez Stanisława Staszica, mówiące m.in. o tym, by każdy rzemieślnik kształcący terminatorów posyłał ich co najmniej na 6 godzin w tygodniu do szkoły, aby opanowali oni naukę czytania i pisania. To zarządzenie spowodowało konieczność uruchomienia odpowiednich palcówek oświatowych, które mogłyby spełnić te wymagania, miały nimi zostać szkoły rzemieślniczo-niedzielne. Program tych szkół został zatwierdzony przez Wydział Oświecenia, obejmował on naukę czytania i pisania, cztery działania arytmetyczne, naukę rysunku technicznego oraz religii i prowadzenie nauki moralnej. Pierwsza taka szkoła powstała w Warszawie w 1817 roku[1]. W 1830 r. w Królestwie szkół takich było już 15 w tym 6 w Warszawie, po jednej natomiast w Kielcach, Radomiu, Kaliszu, Lublinie, Hrubieszowie, Płocku, Siedlacach, Łomży i Szczuczynie[2].

Pierwszą szkołą tego typu na Lubelszczyźnie była szkoła w Lublinie utworzona 1 stycznia 1819 roku [3].W 1830 r. Powstanie listopadowe zakłóciło funkcjonowanie szkół w tym także i rzemieślniczo-niedzielnych, wiele z nich przestało funkcjonować. W roku szkolnym 1833/34 na terenie Królestwa istniało tylko 5 szkół tego typu. Zmiany nastąpiły dopiero w 1834 r. gdy zaczęła obowiązywać nowa ustawa szkolna z 1833 r. W związku z tym ogłoszono nowe zasady urządzenia szkół rzemieślniczo-niedzielnych na prowincji i rozpoczęto prace nad odbudową i zakładaniem nowych szkół[4].

W wyniku tych działań 15 I 1835 r. powstała m.in. szkoła rzemieślniczo-niedzielna w Opolu Lubelskim, rozpoczęło w niej naukę 38 uczniów. Szkoła w tym czasie nie posiadała żadnych funduszy na funkcjonowanie. Przyznana przez Komisję Wojewódzką dotacja dla szkół rzemieślniczych na Lubelszczyźnie (Hrubieszów, Krasnystaw, Chełm, Opole Lubelskie, Kurów, Janów, Biłgoraj i Tarnogród) w wysokości 200 złp rocznie dla każdej z wymienionych placówek, a mająca pochodzić z kas miejskich, okazała się wkrótce fikcją. Ostatecznie po porozumieniu z Biurem Kontroli i Rachunkowości przy Radzie Administracyjnej, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego przyznała uposażenie tylko dwóm szkołom rzemieślniczo-niedzielnym: w Hrubieszowie – 200 złp z funduszów skarbowych; Dubience – 300 złp z funduszów miejskich, wobec tego zalecono, aby te dwie szkoły rozpoczęły pracę od 1 października wedle obowiązujących przepisów[5]. Co do pozostałych miejscowości, za wyjątkiem Opola Lubelskiego, Komisja Rządowa ze względu na małą liczbę chętnych oraz brak funduszy sprawę otwarcia szkół odłożyła na czas późniejszy. Natomiast funkcjonująca od kilku miesięcy szkoła w Opolu mimo braku funduszy powinna pracować dalej. Komisja poleciła dyrektorowi gimnazjum lubelskiego, by zachęcał dalej do bezpłatnej pracy nauczyciela, obiecując że praca ta zostanie wynagrodzona.[6]

Tak więc szkoła opolska, jak wiele innych szkół rzemieślniczo-niedzielnych w regionie, rozpoczęła pracę beż żadnego uposażenia. Trudno uwierzyć, iż stan ten trwał aż do 1860 r., podejmowane wielokrotnie próby zmiany tej sytuacji nie dawały rezultatu. 25 czerwca 1837 r. wizytował szkołę rzemieślniczą w Opolu dyrektor gimnazjum guberni lubelskiej, wtedy to pijar ks. Paulin Siekierzyński proboszcz parafii opolskiej i nauczyciel religii w opolskiej szkole obwodowej przedstawił projekt rozwiązania sprawy poborów dla nauczycieli, którzy pracowali już drugi rok bezpłatnie. Polegał on na dobrowolnej składce cechów opolskich, sam proboszcz również zobowiązał się do uiszczenia kwoty 20 złp. Jednak taka propozycja musiała być zatwierdzona przez Kom. R. S.W.D. i O.P., z niewiadomych przyczyn projekt nie został uznany przez Komisję Rządową, wobec czego nie został on zrealizowany[7].

Funkcjonowanie szkoły przez ćwierć wieku bez żadnych funduszy i bezpłatna praca nauczycieli możliwa była tylko dzięki temu, że szkoła rzemieślniczo-niedzielna w Opolu korzystała z lokali i nauczycieli pracujących w tamtejszych szkołach – elementarnej i obwodowej. Bez tego zaplecza, najprawdopodobniej niemożliwe byłoby jej tak długie funkcjonowanie bez środków finansowych. Do połowy 1838 r. opolska szkoła rzemieślniczo-niedzielna korzystała z pomieszczeń szkoły obwodowej, a od roku szkolnego 1838/39 zajęcia odbywały się w sali szkoły elementarnej, która z kolei mieściła się w budynku klasztornym ks. pijarów[8].

Pierwszymi nauczycielami w opolskiej szkole rzemieślniczo-niedzielnej byli Cyprian Kanikowski – nauczyciel szkoły obwodowej, który uczył czytania i rachunków oraz Ignacy Komorowski, nauczyciel szkoły obwodowej – uczył pisania, rysunku technicznego. Cyprian Kanikowski po pewnym czasie przestał wierzyć w zapewnienia władz o przyznaniu wynagrodzenia gdy wzrosną fundusze miejskie. Dlatego też we wrześniu 1836 r. poprosił o zgodę na zwolnienie z pracy w szkole rzemieślniczo-niedzielnej, jako powód podając nadmiar obowiązków w szkole obwodowej. Jego miejsce zajął nauczyciel szkoły elementarnej Franciszek Sikorski, który już od marca 1835 r. zabiegał o to stanowisko, licząc, że praca ta zapewni mu dodatkowe dochody, ponieważ zarobki nauczyciela szkoły elementarnej jak twierdził starczają ledwie na życie[9]. Niestety jego nadzieje nie spełniły się i F. Sikorski przez kilkanaście lat pracował w szkole, aż do roku szkolnego 1847/48 włącznie nie pobierając dodatkowego wynagrodzenia. Na początku lat 40. Sikorski uczył także śpiewu kościelnego w szkole obwodowej[10]. Również proboszcz parafii opolskiej – pijar ks. Paulin Siekierzyński zasłużony wieloletni rektor szkoły wydziałowej opolskiej – odmówił pracy w szkole rzemieślniczo-niedzielnej. Nauczać miał religii i katechizmu, a jako powód swej odmowy podał zbyt dużą liczbę obowiązków, pamiętać trzeba, że nauka trwała w dzień świąteczny, w którym liczba nabożeństw była większa. Ponadto były specjalne nauki niedzielne dla uczniów szkoły elementarnej i obwodowej, dlatego też proboszcz proponował połączyć nauki dla uczniów szkoły rzemieślniczo-niedzielnej i uczniów szkoły opolskiej. Ks. Siekierzyński obiecywał, że nauka moralna będzie dawana uczniom w wymiarze 2 godzin przez pomocnika proboszcza. Na swoje usprawiedliwienie podawał, że nie uchyla się od prowadzenia zajęć w szkole elementarnej i obwodowej. Decyzja proboszcza raczej nie była podyktowana względami finansowymi, a faktycznie brakiem wolnego czasu[11]. Prośba księdza skierowana była w grudniu 1835 r., w pierwszym roku funkcjonowania szkoły, trudno było wtedy założyć, że kwestia funduszy szkoły tak długo zostanie niezałatwiona. Ks. Siekierzyński należał do zakonu pijarów, gdzie czwarty ślub zobowiązywał do nauczania, a poza tym w okresie późniejszym starał się interweniować w tej sprawie i jak wyżej wspomniano ofiarował kwotę na rzecz szkoły z funduszy parafialnych. W tej sytuacji nauczaniem religii i nauki moralnej zamiast ks. Siekierzyńskiego zajął się ks. Erazm Modliński.

Liczba trzech nauczycieli o wysokich kwalifikacjach i wieloletnim doświadczeniu, (np. Ignacy Komorowski nauczał jeszcze w szkole wydziałowej opolskiej od 1823 r., kiedy to szkoła prowadzona była przez pijarów[12]) znacząco wpłynęła na efekty pracy. W raporcie z 1837 r. inspektor tak pisał o ks. Erazmie Modlińskim: że uczył „przykładnie i z korzyścią dla uczniów”, a o Franciszku Sikorskim – pracował „z usilną gorliwością”[13]. W lipcu 1840 szkołę opolską odwiedził wizytator generalny, który pochwalił gorliwość nauczycieli, mimo ich bezpłatnej pracy[14]. Jednak z czasem liczba nauczycieli została ograniczona do 1, niekiedy było ich 2 i ten drugi był to na ogół ksiądz uczący religii i nauki moralnej. Pod koniec lat trzydziestych miejsce I. Komorowskiego zajął nauczyciel szkoły obwodowej Ksawery Kuczkowski[15], który przestał uczyć po wakacjach 1841 r., a jego obowiązki przejął nauczyciel szkoły elementarnej, jednak na przełomie września i października Kuczkowski wrócił do pracy. W latach 1846-1848 w szkole nauczał tylko Franciszek Sikorski. W 1848 r. została zlikwidowana opolska szkoła obwodowa, w tej sytuacji szkoła rzemieślniczo-niedzielna została pozbawiona możliwości zatrudniania doświadczonych i dobrze wykształconych pedagogów. Od tego czasu nauczali w niej tylko nauczyciele szkoły elementarnej. W raporcie z roku 1849/50 wymienionych jest dwóch nauczycieli ks. Leonard Gargilowicz oraz Tomasz Germanis, który także nauczał w szkole elementarnej. W roku następnym szkoła miała również dwóch nauczycieli. Kolejny zachowany raport pochodzi z 1855 r., w tym czasie uczył już inny nauczyciel – Piotr Gierasiński.

Szkoła opolska należała do grona nielicznych szkół rzemieślniczo-niedzielnych, w których nauczano rysunku technicznego, tj. w Hrubieszowie, Szczebrzeszynie i Końskowoli. Te cztery szkoły należały do grupy najlepszych w dyrekcji lubelskiej[16]. Niestety także w tych szkołach jak i innych nie był realizowany pełny program nauczania. Ograniczał się on praktycznie tylko do programu dwóch oddziałów, a pomijano naukę z oddziału trzeciego – nauczanie technologii, chemii i mechaniki[17]. Od roku szkolnego 1838/39 w szkole opolskiej dostosowano się do zalecenia władz i wprowadzono naukę języka rosyjskiego, a w roku szkolnym 1847/48 pojawił się przedmiot „historia świata”[18].

Według przepisów dla szkół rzemieślniczo-niedzielnych z 15 XIII 1834 r. plan nauczania musiał być zatwierdzony przez inspektora szkoły obwodowej (w Opolu był nim Jan Brodowski) lub dyrektora gimnazjum. Uczniowie mieli być podzieleni na dwie lub trzy klasy w zależności od ich wiedzy:

W klasie I, dla początkujących (w oryginale poczynających), uczniowie mieli się uczyć podstaw czytania i pisania oraz dodawania i odejmowania w piśmie i pamięci.

W klasie II, dla postępujących (zaczynających czytać), doskonalono czytanie, pisanie opanowywano pamięciowo i na piśmie cztery działania arytmetyczne, poznawano miary, wagi i monety krajowe. Zaznajamiano się z układaniem rachunków i rejestrów rzemieślniczych oraz uczono rysunku technicznego. W ramach tego przedmiotu uczniowie powinni nauczyć się posługiwania linią i cyrklem, kopiowania wzorów odpowiednich do swego zawodu oraz rysowania z natury.

W klasie III, dla osób kończących szkołę (w przypadku szkoły opolskiej, jak i wielu innych byli to tzw. dobrze czytający) do wcześniej wymienionych przedmiotów, które miały być wykładane w szerszym zakresie miała dojść technologia, chemia i mechanika[19]. Program po niewielkiej korekcie, gdy w 1838 r. wprowadzono naukę języka rosyjskiego, nie został zmieniony aż do 1862 r., do tzw. reformy Wielopolskiego kiedy to usunięto naukę języka rosyjskiego i zezwolono w miarę możliwości i potrzeb lokalnych na nauczanie oprócz niedziel i dni świątecznych także w godzinach wieczornych pozostałych dni tygodnia[20].

Dzięki zachowanym dokumentom można odtworzyć przebieg nauki w szkole opolskiej pod względem organizacyjnym oraz dowiedzieć się jak realizowano w niej program nauczania. W każdą niedzielę i dzień świąteczny za kwadrans ósma rozlegał się „dzwonek studencki”, na dźwięk którego wszyscy uczniowie mieli zebrać się w budynku szkolnym, o godz. 8 drugi dzwonek zwiastował udanie się do kościoła „w przyzwoitym porządku, przy zachowaniu ścisłej skromności”. Uczniowie szkoły rzemieślniczo-niedzielnej podążali za uczniami szkoły elementarnej. Po półgodzinnej mszy i nauce uczniowie udawali się do szkoły i wtedy zaczynały się zajęcia, które trwały trzy i półgodziny. Podzielone one były na trzy tury: pierwsza 8³⁰ do 10⁰⁰, po tych zajęciach następowała czterogodzinna przerwa, druga od 14 do 15, trzecia od 15⁰⁰do 16⁰⁰. Rozkład dnia był kilkakrotnie modyfikowany od 1837 roku msza zaczynała się o 8³⁰, a zajęcia o 9⁰⁰, które trwały do 11⁰⁰, po tym następowała przerwa, zajęcia po południu trwały od 14⁰⁰do 16⁰⁰. W roku szkolnym 1840/41 znowu przesunięto godziny zajęć: msza była o 9³⁰_, zajęcia od 10⁰⁰do12⁰⁰, potem przerwa do 14⁰⁰, zajęcia zaś kończyły się o godz. 16⁰⁰. [21]

Tabela nr 1. Zajęcia wg planu z roku szkolnego 1835/36.

Godz.	Kl. I	Kl. II	Kl. III
8³⁰-10⁰⁰	Poznawanie liter i liczb, sylabizowanie	Pisanie i rysunek techniczny	Rachunki na tablicy, ćwiczenie czytania i pisania
14⁰⁰-15⁰⁰	Religia, katechizm oraz nauka moralna	Religia, katechizm oraz nauka moralna	Religia, katechizm oraz nauka moralna
14⁰⁰-16⁰⁰	Pisanie liter i liczb	Czytanie i rachunki na pamięć	Rysunek techniczny

W szkole opolskiej uczono tzw. metodą zwyczajną, w pierwszym i drugim kwartale roku szkolnego 1838/39 przerobiono następujący materiał:

W klasie I z języka polskiego i rosyjskiego „poznawano litery, potem uczono się „zgłoskowania sylab kilkugłoskowych”, pisania liter dużych i małych oraz cyfr. Później wiedzę tę stosowano w praktyce; z religii uczono „całego pacierza przytem przykazań boskich i kościelnych”.

W klasie II na religii uczono o wierze według cz. I Katechizmu misyjnego, na nauce moralnej mówiono o posłuszeństwie, pracowitości i nałogu, na nauce czytania po polsku jedni czytali z książek drudzy z tablic Lankastra z czytania po rosyjsku składano wyrazy dwusylabowe. W ćwiczeniu pisania tak po polsku jak i po rosyjsku pisano wyrazy jednozgłoskowe oraz teksty dyktowane przez monitora. Na arytmetyce „kreślono” liczby oraz dodawano i odejmowano, te umiejętności ćwiczono praktycznie.

W klasie III na religii mówiono o duchu św., o odpuszczeniu grzechów i zmartwychwstaniu ciał. Na nauce moralnej uczono o szukaniu nauki, o rzetelności i wdzięczności. Z nauki czytania po polsku – ćwiczenie czytania i rozumienia tekstu; po rosyjsku – czytanie z tłumaczeniem oraz z tablic obowiązujących w szkole elementarnej. Z nauki pisania – ćwiczono kaligrafię języka polskiego i rosyjskiego. Na lekcjach rysunku technicznego podawano podstawy tej dziedziny, stosując je do profesji rzemieślniczych uczniów. Na lekcjach arytmetyki wykładano cztery działania proste i ich zastosowanie w praktyce[1].

Jak wynika z porównania, w praktyce program nauczania w szkole opolskiej był znacznie skromniejszy, niż w założeniach. Ten problem dotyczył niestety większość szkół rzemieślniczo-niedzielnych, mimo to jak wcześniej wspomnieliśmy, szkoła ta prezentowała najwyższy poziom nauczania w grupie tych szkół w guberni lubelskiej.

Szkoła opolska rozpoczęła naukę w marcu 1835 r., pierwsze zapisy do szkoły odbyły się 18 lutego i wtedy też zapisała się większość uczniów (30 osób) do piętnastego marca zapisanych było już 36 uczniów, z dniem 1 kwietnia liczba ta wynosiła 40 osób, a w spisie z 5 listopada 1835 r. wynosi 47 uczniów. Natomiast w raporcie z 9 sierpnia 1836 r. podsumuwującym rok szkolny 1836/38, znajdujemy liczbę 52 uczniów[2]. Ze spisów i raportów wynika że do szkoły uczęszczali wyłącznie katolicy oraz mieszczanie, dzięki tym dokumentom możemy poznać jakie rzemiosła w tym czasie dominowały w mieście, zdecydowanie dominowali szewcy i sukiennicy, następnie przedstawiciele innych rzemiosł. Według spisu z 5 XI 1835 na do szkoły uczęszczało 15 czeladników i 32 terminatorów, wśród czeladników aż 9 reprezentowało szewców, 3 sukienników, po 1 ślusarzy, murarzy i kowali. Terminatorzy natomiast: 15 szewców, 9 sukienników, 4 kowali, 1 stolarz, 1 ślusarz, 1 rymarz, 1 powroźnik[3]. Sumując do szkoły uczęszczało 24 szewców, 12 sukienników, 5 kowali, 2 ślusarzy, 1 murarz, 1 stolarz, 1 rymarz i 1 powroźnik. Dla porównania w 1840 r. na 50 uczniów było 29 szewców, 10 sukienników, 6 ślusarzy, 3 powroźników, 2 stolarzy a w 1841 r. na liczbę 34 przypadało 20 szewców, 6 sukienników, 2 kowali, 2 powroźników, 2 tkaczy 1 stolarz i rymarz[4].

Dużym problemem szkoły opolskiej tak jak w i innych szkołach tego typu była spora absencja wśród uczniów. Każdego roku do szkoły nie zapisywało się lub po zapisaniu do niej nie uczęszczało od kilku do kilkunastu uczniów do tego część z uczęszczała bardzo nieregularnie. Jako że problem ten był powszechny zainteresowały się nim władze oświatowe. Z oficjalnego pisma dowiadujemy się, iż za taki stan rzeczy odpowiadają w większości przypadków majstrzy a nie uczniowie. To oni często nie posyłają lub zabraniają chodzenia do szkoły ponieważ w tym czasie wykorzystują ich do różnych posług. By choć w pewnym stopniu ograniczyć ten proceder władze nałożyły kary, jeżeli uczeń opuszczał zajęcia z winy majstra na tego nakładało się karę 30 kopiejek srebrnych, jeżeli uczeń opuszczał zajęcia samowolnie dostawał karę od 3 do 10 rózg[5].

Szkoła rzemieślniczo-niedzielna w Opolu Lubelskim odegrała pewną rolę w alfabetyzacji mieszkańców tego miasteczka, trafiali do niej tak analfabeci jak i mający już podstawy pisania i czytania. Jedni zdobywali podstawy tych umiejętności drudzy je doskonalili. Nie zawsze efekty tej nauki były trwałe i cześć z nich po skończeniu nauki popadała we wtórny analfabetyzm. Na pewno na to wpływ miał wiek w jakim trafiali do szkoły, a rozbieżności były duże od 10 do 24 lat. Zdobyta wiedza przyszłych rzemieślników w jakiś stopniu wpływała na rozwój miejscowości, niestety druga połowa lat 60-tych XIX to powolny upadek znaczenia tej placówki, świadczyć może choćby liczba uczniów w 1870 r. tylko 10, dobrze obrazuje to zamieszczona niżej tabela nr 2. Niewątpliwie na taki stan rzeczy wpływ miało także pozbawienie w tym czasie Opola Lubelskiego w wyniku represji popowstaniowych praw miejskich.

Tabela nr 2. Stan liczebny szkoły rzemieślniczo-niedzielnej w Opolu Lubelskim w latach 1835-1870.

Rok	Liczba uczniów
1835/36	53
1836/37	45
1837/38	41
1838/39	45
1839/40	50
1840/41	34
1846/47	30
1847/48	32
1849/50	33
1850/51	28
1854/55	34
1855/56	31
1858/58	30
1859/60	37
1860/61	39
1862/63	31
1863/64	30
1869/70	10

Źródło: WAPL, GWL sygn. 965, Raporty roczne, Spisy uczniów, b. pag.oraz K. Poznański, Oświata i szkolnictwo…, s. 148

ANEKSY

Lista uczniów szkoły rzemieślniczo-niedzielnej Opolu Lubelskim za rok szkolny 1835/36

Lp.	Data wpisu	Nazwisko i imię	Wiek	Profesja
1.	18 II 1835	Arfist Antoni	16	uczeń szewski
2.	18 II 1835	Barcicki Tomasz	18	czeladnik sukienniczy
3.	18 II 1835	Brylski Józef	18	czeladnik szewski
4.	1 III 1835	Brysiewicz Roman	15	uczeń ślusarski
5.	29 III 1835	Cynarski Ignacy	15	uczeń powroźnicki
6.	18 II 1835	Czekajski Jan	15	uczeń szewski
7.	7 VI 1835	Czekajski Kazimierz	15	uczeń szewski
8.	15 III 1835	Dąbrowski Paweł	16	uczeń sukienniczy
9.	25 X 1835	Dobrzyński Michał	22	czeladnik kowalski
10.	22 II 1835	Filipowicz Aleksander	19	uczeń kowalski
11.	18 II 1835	Freund Antoni	17	uczeń sukienniczy
12.	10 V 1835	Frydecki Antoni	14	uczeń sukienniczy
13	18 II 1835	Frydecki Józef	24	czeladnik sukienniczy
14.	18 II 1835	Gąsiorowski Feliks	20	czeladnik szewski
15.	18 X 1835	Gołębiowski Wincenty	16	uczeń kowalski
16.	8 III 1835	Grabski Paweł	15	uczeń sukienniczy
17.	18 II 1835	Gruszczyński Wincenty	19	uczeń szewski
18.	8 III 1835	Krzeczkowski Kazimierz	16	uczeń szewski
19.	18 II 1835	Krzeczkowski Mikołaj	16	uczeń szewski
20.	18 II 1835	Kwiatkowski Aleksander	18	czeladnik sukienniczy
21.	5 IV 1835	Ludwiński Ignacy	16	uczeń sukienniczy
22.	18 II 1835	Łopacki Jan	15	uczeń szewski
23.	18 II 1835	Łopacki Karol	18	czeladnik szewski
24.	18 II 1835	Łopoczka Paweł	18	uczeń szewski
25.	18 II 1835	Makowiecki Józef	18	czeladnik szewski
26.	18 II 1835	Matyjaszewski Kazimierz	18	czeladnik szewski
27.	18 II 1835	Mońdzik Łukasz	20	czeladnik szewski
28.	18 II 1835	Nater Mikołaj	18	czeladnik szewski
29.	18 II 1835	Oczkowski Józef	20	czeladnik szewski
30.	18 II 1835	Odorowski Franciszek	15	uczeń szewski
31.	8 III 1835	Ostrowski Stanisław	21	czeladnik murarski
32.	26 IV 1835	Piątkowski Michał	17	uczeń szewski
33.	18 II 1835	Pierzchalski Józef	19	czeladnik szewski
34.	1 III 1835	Pierzchalski Michał	17	uczeń szewski
35.	18 II 1835	Piłat Antoni	18	uczeń szewski
36.	18 II 1835	Polański Marcin	15	uczeń szewski
37.	18 X 1835	Rybka Nikodem	15	uczeń sukienniczy
38.	18 II 1835	Rzepczyński Ignacy	17	uczeń kowalski
39.	18 II 1835	Sobieszczański Wojciech	15	uczeń sukienniczy
40.	22 III 1835	Stengierski Wojciech	17	uczeń rymarski
41.	18 II 1835	Stępniak Józef	19	uczeń szewski
42.	18 II 1835	Świątek Karol	19	uczeń sukienniczy
43.	18 II 1835	Tarłowski Seweryn	18	czeladnik ślusarski
44.	18 II 1835	Tarłowski Szczepan	15	uczeń stolarski
45.	18 II 1835	Wiśniewski Kajetan	16	uczeń szewski
46.	11 III 1835	Wolfram Teodor	17	uczeń kowalski
47.	18 II 1835	Woźnicki Józef	16	uczeń sukienniczy

Lista uczniów szkoły rzemieślniczo-niedzielnej Opolu Lubelskim w latach 1838-1839 oraz 1840-1841

Lp.	Rok szkolny	Imię i nazwisko
1	I kwartał - 1838/39	Arfist Andrzej
2	I kwartał - 1838/39	Arszynowski Feliks
3	I kwartał - 1838/39	Arszynowski Stanisław
4	I kwartał - 1838/39	Brysiewicz Roman
5	I kwartał - 1838/39	Cholewiński Ignacy
6	I kwartał - 1838/39	Cukrzyński Piotr
7	I kwartał - 1838/39	Czaplicki Roman
8	I kwartał - 1838/39	Czekajski Jan
9	I kwartał - 1838/39	Czekajski Kazimierz
10	I kwartał - 1838/39	Dąbrowski Paweł
11	I kwartał - 1838/39	Frańt Stanisław
12	I kwartał - 1838/39	Frydecki Adam
13	I kwartał - 1838/39	Frydecki Antoni
14	I kwartał - 1838/39	Frydecki Stanisław
15	I kwartał - 1838/39	Grabski Paweł
16	I kwartał - 1838/39	Jarosławski Michał
17	I kwartał - 1838/39	Juśkiewicz Piotr
18	I kwartał - 1838/39	Kocon Antoni
19	I kwartał - 1838/39	Krzeczkowski Mikołaj
20	I kwartał - 1838/39	Krzeszkowski Kazimierz
21	I kwartał - 1838/39	Ludwiński Ignacy
22	I kwartał - 1838/39	Łopacki Jan
23	I kwartał - 1838/39	Łopoczka Paweł
24	I kwartał - 1838/39	Mazurkiewicz Jan
25	I kwartał - 1838/39	Misztalewicz Józef
26	I kwartał - 1838/39	Nader Szczepan
27	I kwartał - 1838/39	Pęchszyk Franciszek
28	I kwartał - 1838/39	Piątkowski Adam
29	I kwartał - 1838/39	Pierzchalski Karol
30	I kwartał - 1838/39	Pierzchalski Michał
31	I kwartał - 1838/39	Pierzchalski Szymon
32	I kwartał - 1838/39	Rybka Nikodem
33	I kwartał - 1838/39	Rzepczyński Aleksander
34	I kwartał - 1838/39	Rzepczyński Ignacy
35	I kwartał - 1838/39	Sobieściański Wojciech
36	I kwartał - 1838/39	Szafrański Józef
37	I kwartał - 1838/39	Szafrański Wawrzyniec
38	I kwartał - 1838/39	Szczepański Antoni
39	I kwartał - 1838/39	Szlachetka Jan
40	I kwartał - 1838/39	Śliwiński Antoni
41	I kwartał - 1838/39	Tarłowski Józef
42	I kwartał - 1838/39	Tarłowski Szczepan
43	I kwartał - 1838/39	Toder Andrzej
44	I kwartał - 1838/39	Tupadło Szczepan
45	I kwartał - 1838/39	Walkiewicz Wacław
46	I kwartał - 1838/39	Walkiewicz Wawrzyniec
47	I kwartał - 1838/39	Wieczorek Jan
48	I kwartał - 1838/39	Wiśniewski Kajetan
49	I kwartał - 1838/39	Wiśniewski Wincenty
50	I kwartał - 1838/39	Włodek Julian
51	I kwartał - 1838/39	Woźnicki Józef
52	I kwartał - 1838/39	Wypychowski Jan
1	II kwartał - 1838/39	Arfist Antoni
2	II kwartał - 1838/39	Arszynowski Feliks
3	II kwartał - 1838/39	Brysiewicz Roman
4	II kwartał - 1838/39	Cholewiński Ignacy
5	II kwartał - 1838/39	Cukrzyński Piotr
6	II kwartał - 1838/39	Czaplicki Szymon
7	II kwartał - 1838/39	Czekajski Jan
8	II kwartał - 1838/39	Czekajski Kazimierz
9	II kwartał - 1838/39	Dąbrowski Paweł
10	II kwartał - 1838/39	Frańt Stanisław
11	II kwartał - 1838/39	Frydecki Adam
12	II kwartał - 1838/39	Frydecki Antoni
13	II kwartał - 1838/39	Frydecki Stanisław
14	II kwartał - 1838/39	Jarosławski Michał
15	II kwartał - 1838/39	Juśkiewicz Piotr
16	II kwartał - 1838/39	Kocon Antoni
17	II kwartał - 1838/39	Krzeczkowski Mikołaj
18	II kwartał - 1838/39	Krzeszkowski Kazimierz
19	II kwartał - 1838/39	Ludwiński Ignacy
20	II kwartał - 1838/39	Łopacki Jan
21	II kwartał - 1838/39	Łopoczka Paweł
22	II kwartał - 1838/39	Mazurkiewicz Jan
23	II kwartał - 1838/39	Misztalewicz Józef
24	II kwartał - 1838/39	Nader szczepan
25	II kwartał - 1838/39	Pęchszyk Franciszek
26	II kwartał - 1838/39	Piątkowski adam
27	II kwartał - 1838/39	Pierzchalski Karol
28	II kwartał - 1838/39	Pierzchalski Michał
29	II kwartał - 1838/39	Pierzchalski Szymon
30	II kwartał - 1838/39	Rybka Nikodem
31	II kwartał - 1838/39	Rzepczyński Ignacy
32	II kwartał - 1838/39	Sobieściański Wojciech
33	II kwartał - 1838/39	Szafrański Wawrzyniec
34	II kwartał - 1838/39	Szczepański Antoni
35	II kwartał - 1838/39	Szfrański Józef
36	II kwartał - 1838/39	Szlachetka Jan
37	II kwartał - 1838/39	Śliwiński Antoni
38	II kwartał - 1838/39	Tarłowski Józef
39	II kwartał - 1838/39	Tarłowski Szczepan
40	II kwartał - 1838/39	Toder Andrzej
41	II kwartał - 1838/39	Tupadło szczepan
42	II kwartał - 1838/39	Walkiewicz wacław
43	II kwartał - 1838/39	Walkiewicz Wawrzyniec
44	II kwartał - 1838/39	Wieczorek Jan
45	II kwartał - 1838/39	Wiśniewski Wincenty
46	II kwartał - 1838/39	Włodek Julian
47	II kwartał - 1838/39	Woźnicki Józef
48	II kwartał - 1838/39	Wypychowski Jan
1	I kwartał - 1840/41	Arfist Antoni
2	I kwartał - 1840/41	Arszynowski Feliks
3	I kwartał - 1840/41	Barcicki Franciszek
4	I kwartał - 1840/41	Cholewiński Ignacy
5	I kwartał - 1840/41	Cukrzyński Piotr
6	I kwartał - 1840/41	Czekajski Jan
7	I kwartał - 1840/41	Czekajski Kazimierz
8	I kwartał - 1840/41	Dąbrowski Paweł
9	I kwartał - 1840/41	Frańt Stanisław
10	I kwartał - 1840/41	Frydecki Antoni
11	I kwartał - 1840/41	Frydecki Jan
12	I kwartał - 1840/41	Grzegorzowski Kajetan
13	I kwartał - 1840/41	Jarosławski Michał
14	I kwartał - 1840/41	Juśkiewicz Piot
15	I kwartał - 1840/41	Kocon Antoni
16	I kwartał - 1840/41	Koziński Franciszek
17	I kwartał - 1840/41	Kraleski Jan
18	I kwartał - 1840/41	Kruczkowski Piotr
19	I kwartał - 1840/41	Nader Szczepan
20	I kwartał - 1840/41	Piątkowski Adam
21	I kwartał - 1840/41	Pierzchalski Karol
22	I kwartał - 1840/41	Pierzchalski Michał
23	I kwartał - 1840/41	Pierzchalski Szymon
24	I kwartał - 1840/41	Pogonowski Apolinary
25	I kwartał - 1840/41	Rybka Nikodem
26	I kwartał - 1840/41	Sobieściański Wojciech
27	I kwartał - 1840/41	Staszewski Wawrzyniec
28	I kwartał - 1840/41	Szafrański Józef
29	I kwartał - 1840/41	Śliwiński Antoni
30	I kwartał - 1840/41	Świątkowski Franciszek
31	I kwartał - 1840/41	Tarłowski Józef
32	I kwartał - 1840/41	Tarłowski Szczepan
33	I kwartał - 1840/41	Walkiewicz Wacław
34	I kwartał - 1840/41	Walkiewicz Wawrzyniec
35	I kwartał - 1840/41	Wieczorek Jan
36	I kwartał - 1840/41	Woźnicki Józef
37	I kwartał - 1840/41	Wróblewski Seweryn
38	I kwartał - 1840/41	Żuchowski Wojciech
1	II kwartał - 1840/41	Arszynowski Feliks
2	II kwartał - 1840/41	Barcicki Franciszek
3	II kwartał - 1840/41	Cholewiński Ignacy
4	II kwartał - 1840/41	Cukrzyński Piotr
5	II kwartał - 1840/41	Czekajski Jan
6	II kwartał - 1840/41	Czekajski Kazimierz
7	II kwartał - 1840/41	Dąbrowski Paweł
8	II kwartał - 1840/41	Frandt Stanisław
9	II kwartał - 1840/41	Frydecki Adam
10	II kwartał - 1840/41	Frydecki Antoni
11	II kwartał - 1840/41	Grzegorzowski Kajetan
12	II kwartał - 1840/41	Jarosławski Michał
13	II kwartał - 1840/41	Juśkiewicz Piotr
14	II kwartał - 1840/41	Kocon Antoni
15	II kwartał - 1840/41	Koziński Franciszek
16	II kwartał - 1840/41	Kraleski Jan
17	II kwartał - 1840/41	Krzeczkowski Franciszek
18	II kwartał - 1840/41	Nader szczepan
19	II kwartał - 1840/41	Pierzchalski karol
20	II kwartał - 1840/41	Pierzchalski Szymon
21	II kwartał - 1840/41	Pogonowski Apolinary
22	II kwartał - 1840/41	Rybka Nikodem
23	II kwartał - 1840/41	Sobieszczański Wojciech
24	II kwartał - 1840/41	Staszewski Wawrzyniec
25	II kwartał - 1840/41	Szafrański Józef
26	II kwartał - 1840/41	Śliwiński Antoni
27	II kwartał - 1840/41	Świątkowski Franciszek
28	II kwartał - 1840/41	Tarłowski Szczepan
29	II kwartał - 1840/41	Walkiewicz Wacław
30	II kwartał - 1840/41	Walkiewicz Wawrzyniec
31	II kwartał - 1840/41	Wieczorek Jan
32	II kwartał - 1840/41	Woźnicki Józef
33	II kwartał - 1840/41	Wróblewski Seweryn
34	II kwartał - 1840/41	Żachowski Wojciech

Lista uczniów szkoły rzemieślniczo-niedzielnej Opolu Lubelskim w latach 1854-1864

Lp.	Rok szkolny	Nazwisko i imię	Wiek	Postęp w nauce	Uwagi
1.	IV kwartał r. 1854/55	Barcicki Stefan	18	dość dobry
2.	IV kwartał r. 1854/55	Bartler Andrzej	17	d. dobry
3.	IV kwartał r. 1854/55	Czajkowski Stanisław	17	d. dobry
4.	IV kwartał r. 1854/55	Frydecki Walenty	14	mierny
5.	IV kwartał r. 1854/55	Frańt Ignacy	13	dobry
6.	IV kwartał r. 1854/55	Grzegorzewski Franciszek	20	mały
7.	IV kwartał r. 1854/55	Grzegorzewski Paweł	18	mały
8.	IV kwartał r. 1854/55	Głazowski Michał	17	mierny
9.	IV kwartał r. 1854/55	Holewiński Stanisław	15	mały
10.	IV kwartał r. 1854/55	Hapcia Franciszek	15	mały
11.	IV kwartał r. 1854/55	Jakubowski Michał	15	dobry
12.	IV kwartał r. 1854/55	Krzeczkowski Stanisław	15	dobry
13.	IV kwartał r. 1854/55	Krzeczkowski Szczepan	17	dobry
14.	IV kwartał r. 1854/55	Koziński Michał	16	mały
15.	IV kwartał r. 1854/55	Łukasiewicz Antoni	14	mierny
16.	IV kwartał r. 1854/55	Łopacki Stanisław	14	mały
17.	IV kwartał r. 1854/55	Łopacki Andrzej	15	mały
18.	IV kwartał r. 1854/55	Mędrkiewicz Karol	14	d. dobry
19.	IV kwartał r. 1854/55	Matyjaszewski Franciszek	17	dobry
20.	IV kwartał r. 1854/55	Nader Stanisław	15	mały
21.	IV kwartał r. 1854/55	Oczkowski Franciszek	13	dobry
22.	IV kwartał r. 1854/55	Porymski Józef	18	mały
23.	IV kwartał r. 1854/55	Porymski Jan	14	mały
24.	IV kwartał r. 1854/55	Pawka Jan	14	mały
25.	IV kwartał r. 1854/55	Polański Piotr	19	mierny
26.	IV kwartał r. 1854/55	Polański Franciszek	14	mierny
27.	IV kwartał r. 1854/55	Piłat Łukasz	15	celujący
28.	IV kwartał r. 1854/55	Plisiecki Andrzej	14	mały
29.	IV kwartał r. 1854/55	Rybka Eugeniusz	15	mały
30.	IV kwartał r. 1854/55	Rybka Hipolit	14	mały
31.	IV kwartał r. 1854/55	Świątkowski Józef	16	celujący
32.	IV kwartał r. 1854/55	Sprężyna Paweł	14	dobry
33.	IV kwartał r. 1854/55	Tarłowski Wincenty	14	mały
34.	IV kwartał r. 1854/55	Wysocki Antoni	17	dobry
1.	I kwartał r. 1855/56	Barcicki Stefan	18	d. dobry
2.	I kwartał r. 1855/56	Bartler Andrzej	17	mierny
3.	I kwartał r. 1855/56	Czajkowski Stanisław	17	mierny
4.	I kwartał r. 1855/56	Frydecki Walenty	14	Mały
5.	I kwartał r. 1855/56	Frańt Ignacy	13	dobry
6.	I kwartał r. 1855/56	Głazowski Michał	17	mierny
7.	I kwartał r. 1855/56	Grzegorzewski Franciszek	20	mierny
8.	I kwartał r. 1855/56	Grzegorzewski Paweł	18	Mały
9.	I kwartał r. 1855/56	Holewiński Stanisław	15	Mały
10.	I kwartał r. 1855/56	Krzeczkowski Stanisław	15	d. dobry
11.	I kwartał r. 1855/56	Krzeczkowski Szczepan	17	dobry
12.	I kwartał r. 1855/56	Koziński Michał	16	Mały
13.	I kwartał r. 1855/56	Łukasiewicz Antoni	16	mierny
14.	I kwartał r. 1855/56	Łopacki Stanisław	14	mierny
15.	I kwartał r. 1855/56	Łopacki Andrzej	15	mały
16.	I kwartał r. 1855/56	Matyjaszewski Franciszek	17	d.dobry
17.	I kwartał r. 1855/56	Nader Stanisław	15	mały
18.	I kwartał r. 1855/56	Nader Andrzej	14	d. dobry
19.	I kwartał r. 1855/56	Oczkowski Franciszek	13	mierny
20.	I kwartał r. 1855/56	Porymski Józef	18	mały
21.	I kwartał r. 1855/56	Porymski Jan	14	mały
22.	I kwartał r. 1855/56	Pawka Jan	14	mały
23.	I kwartał r. 1855/56	Polański Piotr	19	mały
24.	I kwartał r. 1855/56	Polański Franciszek	14	mały
25.	I kwartał r. 1855/56	Piłat Łukasz	15	d. dobry
26.	I kwartał r. 1855/56	Plisiecki Andrzej	14	mały
27.	I kwartał r. 1855/56	Rybka Eugeniusz	15	mierny
28.	I kwartał r. 1855/56	Rybka Hipolit	14	mały
29.	I kwartał r. 1855/56	Świątkowski Józef	16	dobry
30.	I kwartał r. 1855/56	Tarłowski Wincenty	14	mierny
31.	I kwartał r. 1855/56	Wysocki Antoni	17	celujący
1.	IV kwartał r. 1855/56	Czajkowski Stanisław	18	mierny
2.	IV kwartał r. 1855/56	Czekański Stanisław	10	mały
3.	IV kwartał r. 1855/56	Frydecki Walenty	15	dobry
4.	IV kwartał r. 1855/56	Frańt Ignacy	14	dobry
5.	IV kwartał r. 1855/56	Gałecki Józef	16	celujący
6.	IV kwartał r. 1855/56	Grzegorzewski Franciszek	20	mierny
7.	IV kwartał r. 1855/56	Grzegorzewski Paweł	18	mały
8.	IV kwartał r. 1855/56	Głazowski Michał	17	dobry
9.	IV kwartał r. 1855/56	Holewiński Stanisław	15	mierny
10.	IV kwartał r. 1855/56	Hapcia Franciszek	14	mały
11.	IV kwartał r. 1855/56	Krzeczkowski Stanisław	16	dobry
12.	IV kwartał r. 1855/56	Krzeczkowski Szczepan	17	dostateczny
13.	IV kwartał r. 1855/56	Koziński Michał	16	mierny
14.	IV kwartał r. 1855/56	Łukasiewicz Antoni	17	dostateczny
15.	IV kwartał r. 1855/56	Łopacki Stanisław	14	mały
16.	IV kwartał r. 1855/56	Łopacki Andrzej	12	mierny
17.	IV kwartał r. 1855/56	Łopacki Michał	12	mały
18.	IV kwartał r. 1855/56	Łopocki Franciszek	13	mały
19.	IV kwartał r. 1855/56	Matyjaszewski Franciszek	16	dobry
20.	IV kwartał r. 1855/56	Nader Stanisław	14	mierny
21.	IV kwartał r. 1855/56	Niewczas Franciszek	12	dostateczny
22.	IV kwartał r. 1855/56	Porymski ózef	15	mierny
23.	IV kwartał r. 1855/56	Porymski Jan	14	mały
24.	IV kwartał r. 1855/56	Polański Piotr	20	mały
25.	IV kwartał r. 1855/56	Polański Franciszek	18	mierny
26.	IV kwartał r. 1855/56	Piłat Łukasz	15	celujący
27.	IV kwartał r. 1855/56	Piłat Jan	14	mierny
28.	IV kwartał r. 1855/56	Poniecki Józef	14	mały
29.	IV kwartał r. 1855/56	Świątkowski Józef	18	celujący
30.	IV kwartał r. 1855/56	Szczepański Stanisław	14	mały
31.	IV kwartał r. 1855/56	Tarłowski Wincenty	14	mały
1.	III kwartał r. 1858/59	Barcicki Jan	18	celujący
2.	III kwartał r. 1858/59	Brylski Mikołaj	18	mały
3.	III kwartał r. 1858/59	Bielecki Józef	17	dobry
4.	III kwartał r. 1858/59	Czjkowski Stanisław	19	dobry
5.	III kwartał r. 1858/59	Frańdt Ignacy	16	dostateczny
6.	III kwartał r. 1858/59	Frańdt Edward	14	dostateczny
7.	III kwartał r. 1858/59	Fell Paweł	14	dostateczny
8.	III kwartał r. 1858/59	Głazowski Antoni	18	dostateczny
9.	III kwartał r. 1858/59	Gołębioski Stanisław	17	mały
10.	III kwartał r. 1858/59	Giejda Feliks	19	mały
11.	III kwartał r. 1858/59	Gąsiorowski Franciszek	15	mały
12.	III kwartał r. 1858/59	Hapcia Kazimierz	12	mały
13.	III kwartał r. 1858/59	Janas Paweł	15	mały
14.	III kwartał r. 1858/59	Komorowski Józef	18	celujący
15.	III kwartał r. 1858/59	Krzeczkowski Szczepan	18	dostateczny
16.	III kwartał r. 1858/59	Kulczycki Marcin	14	mierny
17.	III kwartał r. 1858/59	Łopacki Michał	16	mierny
18.	III kwartał r. 1858/59	Łopacki Franciszek	14	mierny
19.	III kwartał r. 1858/59	Łopocki Andrzej	19	mierny
20.	III kwartał r. 1858/59	Łukasiewicz Kazimierz	18	mierny
21.	III kwartał r. 1858/59	Makowiecki Walenty	14	celujący
22.	III kwartał r. 1858/59	Markiewicz Franciszek	20	mierny
23.	III kwartał r. 1858/59	Nater Andrzej	18	mały
24.	III kwartał r. 1858/59	Niewczas Franciszek	14	mierny
25.	III kwartał r. 1858/59	Poniecki Stanisław	16	mierny
26.	III kwartał r. 1858/59	Śmiech Stanisław	18	dostateczny
27.	III kwartał r. 1858/59	Szczepański Stanisław	16	mierny
28.	III kwartał r. 1858/59	Todor Józef	14	mały
29.	III kwartał r. 1858/59	Wrochiński Dionizy	14	dobry
30.	III kwartał r. 1858/59	Zieliński Paweł	18	mierny
1.	I kwartał r. 1859/60	Barcicki Jan	14	dobry
2.	I kwartał r. 1859/60	Bielecki Józef	15	dobry
3.	I kwartał r. 1859/60	Czajkowski Stanisław	17	dostateczny
4.	I kwartał r. 1859/60	Fell Paweł	14	dobry
5.	I kwartał r. 1859/60	Frańdt Ignacy	15	dobry
6.	I kwartał r. 1859/60	Frańdt Edward	13	dostateczny
7.	I kwartał r. 1859/60	Giejda Feliks	18	mały
8.	I kwartał r. 1859/60	Giejda Adam	14	mierny
9.	I kwartał r. 1859/60	Gąsiorowski Franciszek	15	mierny
10.	I kwartał r. 1859/60	Gołębioski Stanisław	16	mierny
11.	I kwartał r. 1859/60	Hapcia Kazimierz	13	mierny
12.	I kwartał r. 1859/60	Janas Paweł	15	dostateczny
13.	I kwartał r. 1859/60	Krzeczkowski Szczepan	18	dostateczny
14.	I kwartał r. 1859/60	Łopacki Michał	13	dostateczny
15.	I kwartał r. 1859/60	Łopacki Franciszek	16	mierny
16.	I kwartał r. 1859/60	Łopocki Andrzej	14	mierny
17.	I kwartał r. 1859/60	Łukasiewicz Kazimierz	17	dostateczny
18.	I kwartał r. 1859/60	Makowiecki Walenty	15	celujący
19.	I kwartał r. 1859/60	Markiewicz Franciszek	20	mierny
20.	I kwartał r. 1859/60	Miesieńkiewicz Franciszek	16	mały
21.	I kwartał r. 1859/60	Nater Andrzej	15	mierny
22.	I kwartał r. 1859/60	Poniecki Stanisław	14	mały
23.	I kwartał r. 1859/60	Śmiech Stanisław	18	dostateczny
24.	I kwartał r. 1859/60	Szczepański Stanisław	15	mały
25.	I kwartał r. 1859/60	Sowiński Stanisław	16	mały
26.	I kwartał r. 1859/60	Todór Józef	15	mały
27.	I kwartał r. 1859/60	Tryliński Antoni	14	mały
28.	I kwartał r. 1859/60	Wilczyński Walenty	16	mały
29.	I kwartał r. 1859/60	Zieliński Paweł	18	mały
1.	II kwartał r.1859/60	Barcicki Jan	15	dostateczny
2.	II kwartał r.1859/60	Bielecki Józef	15	dostateczny
3.	II kwartał r.1859/60	Czajkowski Stanisław	18	dostateczny
4.	II kwartał r.1859/60	Dębicki Józef	14	mały
5.	II kwartał r.1859/60	Dudziński Józef	12	mały
6.	II kwartał r.1859/60	Fell Paweł	16	celujący
7.	II kwartał r.1859/60	Frańdt Ignacy	16	dostateczny
8.	II kwartał r.1859/60	Frańdt Edward	14	mierny
9.	II kwartał r.1859/60	Frańdt Józef	12	mierny
10.	II kwartał r.1859/60	Frańdt Franciszek	14	mierny
11.	II kwartał r.1859/60	Frydrych Wincenty	14	mały
12.	II kwartał r.1859/60	Giejda Feliks	18	mały
13.	II kwartał r.1859/60	Gąsiorowski Franciszek	15	mierny
14.	II kwartał r.1859/60	Gołębioski Stanisław	17	dostateczny
15.	II kwartał r.1859/60	Hapcia Kazimierz	13	mały
16.	II kwartał r.1859/60	Janas Paweł	15	dostateczny
17.	II kwartał r.1859/60	Krzeczkowski Szczepan	18	dobry
18.	II kwartał r.1859/60	Łopacki Michał	15	dostateczny
19.	II kwartał r.1859/60	Łopacki Franciszek	19	dostateczny
20.	II kwartał r.1859/60	Łopocki Andrzej	18	dostateczny
21.	II kwartał r.1859/60	Łukasiewicz Kazimierz	18	dostateczny
22.	II kwartał r.1859/60	Makowiecki Walenty	16	celujący
23.	II kwartał r.1859/60	Markiewicz Franciszek	20	dostateczny
24.	II kwartał r.1859/60	Misieńkiewicz Franciszek	16	mały
25.	II kwartał r.1859/60	Mroczkowski Leon	15	mały
26.	II kwartał r.1859/60	Nater Andrzej	16	mierny
27.	II kwartał r.1859/60	Nater Antoni	14	mały
28.	II kwartał r.1859/60	Poniecki Stanisław	15	mierny
29.	II kwartał r.1859/60	Śmiech Stanisław	17	dostateczny
30.	II kwartał r.1859/60	Szczepański Stanisław	16	mierny
31.	II kwartał r.1859/60	Sowiński Stanisław	15	mierny
32.	II kwartał r.1859/60	Szafrański Szczepan	14	dostateczny
33.	II kwartał r.1859/60	Todor Józef	15	mały
34.	II kwartał r.1859/60	Wilczyński Walenty	14	mierny
35.	II kwartał r.1859/60	Zieliński Paweł	16	dostateczny
36.	II kwartał r.1859/60	Zarudzki Antoni	15	mały
37.	II kwartał r.1859/60	Zarzycki Marceli	13	mały
1.	I kwartał r. 1860/61	Bielecki Józef	14	dobry
2.	I kwartał r. 1860/61	Brylski Mikołaj	15	mały
3.	I kwartał r. 1860/61	Czekajski Stanisław	12	mierny
4.	I kwartał r. 1860/61	Dębicki Józef	12	mierny
5.	I kwartał r. 1860/61	Dudziński Józef	10	mały
6.	I kwartał r. 1860/61	Fell Paweł	15	celujący
7.	I kwartał r. 1860/61	Frańdt Ignacy	18	dostateczny
8.	I kwartał r. 1860/61	Frańdt Edward	12	dostateczny
9.	I kwartał r. 1860/61	Frańdt Józef	10	dostateczny
10.	I kwartał r. 1860/61	Frańdt Franciszek	10	mierny
11.	I kwartał r. 1860/61	Gąsiorowski Franciszek	14	mierny
12.	I kwartał r. 1860/61	Gołębioski Stanisław	18	dobry
13.	I kwartał r. 1860/61	Hapcia Kazimierz	15	dostateczny
14.	I kwartał r. 1860/61	Janas Paweł	18	dostateczny
15.	I kwartał r. 1860/61	Jaworski Wawrzyniec	13	mały
16.	I kwartał r. 1860/61	Kępski Franciszek	14	celujący
17.	I kwartał r. 1860/61	Łopacki Michał	16	dobry
18.	I kwartał r. 1860/61	Łopocki Franciszek	15	dostateczny
19.	I kwartał r. 1860/61	Makowiecki Walenty	16	celujacy
20.	I kwartał r. 1860/61	Misieńkiewicz Franciszek	13	mały
21.	I kwartał r. 1860/61	Mroczkowski Leon	13	mierny
22.	I kwartał r. 1860/61	Matyjaszewski Stanisław	12	mierny
23.	I kwartał r. 1860/61	Nater Andrzej	17	mierny
24.	I kwartał r. 1860/61	Nater Antoni	16	mierny
25.	I kwartał r. 1860/61	Poniecki Stanisław	17	dostateczny
26.	I kwartał r. 1860/61	Rągie Edward	18	dobry
27.	I kwartał r. 1860/61	Śmiech Stanisław	19	dobry
28.	I kwartał r. 1860/61	Szcepański Stanisław	17	dostateczny
29.	I kwartał r. 1860/61	Szafrański Szczepan	12	dostateczny
30.	I kwartał r. 1860/61	Sokołowski Jakub	15	mierny
31.	I kwartał r. 1860/61	Todór Józef	14	mały
32.	I kwartał r. 1860/61	Wnuk Stanisław	18	mały
33.	I kwartał r. 1860/61	Wilczyński Walenty	16	dostateczny
34.	I kwartał r. 1860/61	Wrocheński Dionizy	15	dobry
35.	I kwartał r. 1860/61	Zarudzki Antoni	16	mierny
36.	I kwartał r. 1860/61	Zarzycki Marceli	14	mały
37.	I kwartał r. 1860/61	Zieliński Paweł	18	dobry
38.	I kwartał r. 1860/61	Żarczyński Feliks	15	dobry
39.	I kwartał r. 1860/61	Żarczyński Michał	13	dobry
1.	II kwartał r. 1860/61	Bielecki Józef	14	celujący
2.	II kwartał r. 1860/61	Błaszkiewicz Stanisław	12	dobry
3.	II kwartał r. 1860/61	Brylski Mikołaj	13	mały
4.	II kwartał r. 1860/61	Czekajski Stanisław	14	mierny
5.	II kwartał r. 1860/61	Dębicki Józef	13	mały
6.	II kwartał r. 1860/61	Dudziński Józef	10	mały
7.	II kwartał r. 1860/61	Fell Paweł	14	celujący
8.	II kwartał r. 1860/61	Frańdt Edward	12	dostateczny
9.	II kwartał r. 1860/61	Frańdt Józef	10	dostateczny
10.	II kwartał r. 1860/61	Frańdt Franciszek	10	dostateczny
11.	II kwartał r. 1860/61	Gąsiorowski Franciszek	14	dostateczny
12.	II kwartał r. 1860/61	Gołębioski Stanisław	16	dobry
13.	II kwartał r. 1860/61	Gołębioski Karol	13	dostateczny
14.	II kwartał r. 1860/61	Hapcia Kazimierz	15	dostateczny
15.	II kwartał r. 1860/61	Janas Paweł	17	dostateczny
16.	II kwartał r. 1860/61	Jaworski Wawrzyniec	14	mierny
17.	II kwartał r. 1860/61	Kępski Franciszek	13	celujący
18.	II kwartał r. 1860/61	Łopacki Michał	14	dobry
19.	II kwartał r. 1860/61	Łopocki Franciszek	12	dostateczny
20.	II kwartał r. 1860/61	Makowiecki Walenty	14	dobry
21.	II kwartał r. 1860/61	Misieńkiewicz Franciszek	12	mały
22.	II kwartał r. 1860/61	Mroczkowski Leon	13	mierny
23.	II kwartał r. 1860/61	Matyjaszewski Stanisław	16	mierny
24.	II kwartał r. 1860/61	Nater Andrzej	14	mierny
25.	II kwartał r. 1860/61	Nater Antoni	13	mierny
26.	II kwartał r. 1860/61	Poniecki Stanisław	15	dostateczny
27.	II kwartał r. 1860/61	Rągie Edward	16	dostateczny
28.	II kwartał r. 1860/61	Śmiech Stanisław	18	dostateczny
29.	II kwartał r. 1860/61	Szafrański szczepan	14	dostateczny
30.	II kwartał r. 1860/61	Sokołowski Jakub	16	mierny
31.	II kwartał r. 1860/61	Todór Józef	15	mały
32.	II kwartał r. 1860/61	Wilczyński Walenty	14	mierny
33.	II kwartał r. 1860/61	Wrocheński Dionizy	15	dobry
34.	II kwartał r. 1860/61	Wnuk Stanisław	18	dostateczny
35.	II kwartał r. 1860/61	Zarudzki Antoni	15	mały
36.	II kwartał r. 1860/61	Zarzycki Marceli	14	mały
37.	II kwartał r. 1860/61	Zieliński Paweł	17	dobry
38.	II kwartał r. 1860/61	Żarczyński Feliks	15	dobry
39.	II kwartał r. 1860/61	Żarczyński Michał	13	dobry
1.	IV kwartał r. 1862/63	Barcicki Tomasz	14	celujący	nie uczęszczał
2.	IV kwartał r. 1862/63	Cyrkler Karol	13	dobry	nie uczęszczał
3.	IV kwartał r. 1862/63	Czekajski Stanisław	16	mały	nie uczęszczał
4.	IV kwartał r. 1862/63	Dudziński Franciszek	10	mierny
5.	IV kwartał r. 1862/63	Dudziński Antoni	9	mierny
6.	IV kwartał r. 1862/63	Dudziński Józef	12	dostateczny
7.	IV kwartał r. 1862/63	Frańdt Edward	16	dostateczny	nie uczęszczał
8.	IV kwartał r. 1862/63	Frańdt Józef	14	dostateczny	nie uczęszczał
9.	IV kwartał r. 1862/63	Frańdt Franciszek	15	dostateczny
10.	IV kwartał r. 1862/63	Gąsiorowski Andrzej	13	celujący
11.	IV kwartał r. 1862/63	Gałecki Tomasz	10	mierny	nie uczęszczał
12.	IV kwartał r. 1862/63	Gołębiowski Karol	12	mały	nie uczęszczał
13.	IV kwartał r. 1862/63	Grzegorzewski Franciszek	14	mierny	nie uczęszczał
14.	IV kwartał r. 1862/63	Hapcia Kazimierz	18	dostateczny	nie uczęszczał
15.	IV kwartał r. 1862/63	Jarosiński Aleksander	17	celujący
16.	IV kwartał r. 1862/63	Jurak Andrzej	12	dostateczny
17.	IV kwartał r. 1862/63	Kępski Jan	14	dobry	nie uczęszczał
18.	IV kwartał r. 1862/63	Kłak Antoni	15	dobry
19.	IV kwartał r. 1862/63	Kotowski Józef	15	mierny
20.	IV kwartał r. 1862/63	Łopacki Franciszek	16	dostateczny	nie uczęszczał
21.	IV kwartał r. 1862/63	Łopacki Antoni	15	dobry	nie uczęszczał
22.	IV kwartał r. 1862/63	Misieńkiewicz Franciszek	16	dostateczny
23.	IV kwartał r. 1862/63	Matyjaszkiewicz Stanisław	15	dostateczny
24.	IV kwartał r. 1862/63	Motylewski Ludwik	14	mały	nie uczęszczał
25.	IV kwartał r. 1862/63	Nater Antoni	17	mierny	nie uczęszczał
26.	IV kwartał r. 1862/63	Owdziejewski Paweł	15	mierny
27.	IV kwartał r. 1862/63	Pytlewski Karol	15	dostateczny
28.	IV kwartał r. 1862/63	Szafrański Szczepan	14	dostateczny	nie uczęszczał
29.	IV kwartał r. 1862/63	Tarłowski Wojciech	13	dostateczny
30.	IV kwartał r. 1862/63	Tarłowski Antoni	12	mierny
31.	IV kwartał r. 1862/63	Trela Wiktor	13	mierny
1.	III kwartał r. 1863/64	Cyrkler Karol	14	celujący
2.	III kwartał r. 1863/64	Chrapecki Jan	16	mały
3.	III kwartał r. 1863/64	Dudziński Franciszek	16	mierny
4.	III kwartał r. 1863/64	Dudziński Antoni	15	mierny
5.	III kwartał r. 1863/64	Frańdt Franciszek	15	dostateczny
6.	III kwartał r. 1863/64	Frańdt Wincenty	18	mały
7.	III kwartał r. 1863/64	Frańdt Józef	15	dobry
8.	III kwartał r. 1863/64	Gąsiorowski Andrzej	15	celujący
9.	III kwartał r. 1863/64	Gołębiowski Karol	16	mały
10.	III kwartał r. 1863/64	Grzegorzewski Franciszek	15	mały
11.	III kwartał r. 1863/64	Gałecki Tomasz	13	mierny
12.	III kwartał r. 1863/64	Jurak Andrzej	15	dostateczny
13.	III kwartał r. 1863/64	Kępski Jan	16	dobry
14.	III kwartał r. 1863/64	Kotowski Józef	18	mierny
15.	III kwartał r. 1863/64	Kotowski Franciszek	15	mierny
16.	III kwartał r. 1863/64	Łopacki Antoni	15	dobry
17.	III kwartał r. 1863/64	Motylewski Ludwik	16	mały
18.	III kwartał r. 1863/64	Matyjaszewski Stanisław	14	dobry
19.	III kwartał r. 1863/64	Owdziejewski Paweł	15	dobry
20.	III kwartał r. 1863/64	Pytlewski Karol	16	dobry
21.	III kwartał r. 1863/64	Polański Antoni	15	mały
22.	III kwartał r. 1863/64	Szajkowski Stanisław	15	dostateczny
23.	III kwartał r. 1863/64	Śliwiński Franciszek	16	mały
24.	III kwartał r. 1863/64	Śliwiński Józef	14	mały
25.	III kwartał r. 1863/64	Szafrański Szczepan	14	dostateczny
26.	III kwartał r. 1863/64	Tarłowski Wojciech	14	dostateczny
27.	III kwartał r. 1863/64	Tarłowski Antoni	16	mały
28.	III kwartał r. 1863/64	Wiśniewski Józef	15	dobry
29.	III kwartał r. 1863/64	Zarzycki Marceli	18	mały
30.	III kwartał r. 1863/64	Żarczyński Michał	15	celujący

[1] Ibidem, Raport o postępach i sprawowaniu się uczniów…, 16/28 III 1839 r., b. pag.

[2] WAPL, GWL sygn. 965, Spis czeladzi i terminatorów przy rzemieślnikach w mieście Opolu znajdującej się do Szkoły rzemieślniczo-niedzielnej należnej, 5 XI 1835 r.oraz Raport za rok szkolny 1835/36, b. pag.

[3] Ibidem, Spis czeladzi i terminatorów…, b. pag.

[4] Ibidem oraz Raport za rok szk. 1839/40, 16(28) VII 1840; Raport za rok szk. 1840/41, 15(27) 1841, b. pag.

[5] WAPL, GWL sygn. 958, Pismo do Rządu Gubernialnego Lubelskiego, 24 XI (11 XIII) 1842 r., s. 114-115.

[1] Historia wychowania, pod redakcją Ł. Kurdybachy, Warszawa 1967, s. 174-175.

[2] K. Poznański, Rozwój szkół rzemieślniczo-niedzielnych na Lubelszczyźnie w latach 1833-1864, Annales UMCS, s. F, vol. XII, 1957, s. 223.

[3] K. Poznański, Początki szkoły rzemieślniczo-niedzielnej w Lublinie, Rocznik Lubelski, nr 1., 1958 r., s. 167.

[4] K. Poznański, Rozwój szkół…, s. 224.

[5] Ibidem, s. 228.

[6] Ibidem, s. 228-229.

[7] WAPL, GWL, sygn. 965, Akta szkoły rzemieślniczo-niedzielnej w mieście Opolu., brak pag.

[8] Ibidem, Raport roczny o szkole rzemieślniczo-niedzielnej w mieście Opolu Obwodzie Lubelskim Guberni Lubelskiej na rok szk. 1837 i następne, b. pag.

[9] WAPL, GWL, sygn. 965, Akta szkoły…., brak pag., Patrz także K. Poznański, Oświata i szkolnictwo w Królestwie Polskim 1831-1869. Lata zmagań i nadziei, cz. 2, Szkoły rzemieślniczo-niedzielne, Warszawa 200 , s. 59.

[10] Akt uroczysty zakończenie rocznego biegu nauk w szkole obwodowej w Opolu odbędzie się dnia 18/30 czerwca 1842 roku na który władze rządowe rodziców i opiekunów uczącej się młodzieży inspektorów tejże szkoły imieniem całego zgromadzenia nauczycielskiego zaprasza, Lublin 1842, s. 4.

[11] WAPL, GWL, sygn. 965, Akta szkoły…., Pismo do inspektora szkoły obwodowej w Opolu 7(19) XII 1835, brak pag.

[12] Ausz M., Szkoły pijarskie w Lubelskiem, rozprawa doktorska, Lublin 2000, s. 245 i następne.

[13] WAPL, GWL, sygn. 965, Akta szkoły…., Raport roczny…, na rok szk. 1837, b. pag.

[14] Ibidem, Raport roczny…, na rok szk.1839/40, b. pag.

[15] Akt uroczysty …, s. 4.

[16] K. Poznański, Oświata i szkolnictwo …, s. 79-80 oraz K. Poznański, Rozwój szkół rzemieślniczo-niedzielnych…, s. 240-241.

[17] K. Poznański, Rozwój szkół rzemieślniczo-niedzielnych…, s. 240.

[18] WAPL, GWL, sygn. 965, Akta szkoły…., Raport o postępach i sprawowaniu uczniów szkoły rzemieślniczo-niedzielnej w Opolu z I kwartału 1839 r. oraz 1847/48, brak pag.

[19] K. Poznański, Oświata i szkolnictwo …, s. 75-76.

[20] Ibidem, s. 76.

[21] WAPL, GWL 965, Rozkład godzin szkoły rzemieślniczo-niedzielnej; Raport roczny…, na rok szk. 1837 r. oraz 1840/41 r., b. pag.